İç savaşın başlamasından sonra ikinci kez düzenlenen seçimlerin favorisi Beşşar Esad. Diğer iki adaya kimse şans tanımıyor. Suriye hükümetinin amacı, seçimlerden sonra ülkenin yeniden imarına girişmek ve ülkeye yatırımcıları çekmek.
Beşşar Esat, Suriye’de çarşamba günü yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde dördüncü kez seçilerek 10 yıldan beri süren iş savaşta harap olan ülkesinin yeniden imar eden adam olmak istiyor.
Batılı ülkeler, 2011’de başlayan iç savaşta ikinci kez yapılacak Devlet Başkanlığı seçimlerini “ne adil ne de se de serbest seçim” ya da “oyun sahneleme” olarak nitelendirirken muhalefet de “maskeli balo” olarak görüyor.
55 yaşındaki oğul Esad, müttefikleri Rusya, Lübnan Hizbullah’ı ve İran’ın yardımıyla 2015’ten itibaren arka arkaya gelen zaferlerle ve ağır bir bedel karşılığında da olsa ülkenin içte ikisinde kontrolü tekrar sağlayarak iç savaşın gidişatını tersine çevirmeyi başardı.
388 binden fazla insanın ölümüne ve milyonlarca Suriyelinin yurt dışına kaçmasına sebep olan çatışmaların harap ettiği, ekonomisi ve altyapısı harap olmuş bir ülkede, Esad’ın seçim kampanyası için seçtiği slogan “çalışma yoluyla umut” oldu.
Gözlemcilere göre, Suriyeliler Beşşar Esad’a ve sisteme bağlılık yemini etmek için oy kullanacaklar. Esad, seçimlerin düzenli olarak yapılmasıyla kurumların işlediğini göstermek istiyor.
Adaylar
Ordunun kontrolü altında bulunan yerlerde düzenlenen seçimlerde Esad’ın yedi yıllık bir görev süresi daha alması kesin görülüyor. Kimse diğer iki adaya şans tanımıyor.
Şam, Esad’ın portreleriyle süslenmiş durumda. Seçimlere katılacak diğer iki aday eski bakan Abdullah Sallum Abdullah ile iktidarın hoşgörüyle baktığı muhalefetin adayı Mahmud Marey’in tek tük portreleri de yok değil başkentte.
Seçim yasası, adayların 10 yıl kesintisiz olarak Suriye’de yaşamış olmalarını gerektiriyor. Bu da sürgünde olan muhalefet liderlerinin fiilen seçime girmelerini engelliyor.
Suriye’yi 30 yıl tek başına yöneten baba Hafız Esad’ın 2000’de ölmesinden sonra iktidara gelen Beşşar Esad, seçim öncesinde binlerce kişiyi ilgilendiren af ilan etti.
Esad’ın kampanya videosu, patlamalar ve yıkılmış binalardan kaçan insanların görüntüleriyle başlıyor ve ardından ülkenin yeniden imarıyla ilgili sözler geliyor. Video, sınıfında bir obüs mermisinin açtığı deliği kapatan bir öğretmen, tarlasında çalışan bir çiftçi ve yeniden hizmete giren bir kereste fabrikasının görüntüleriyle devam ediyor.
Gözlemciler, uluslararası planda parya muamelesi gören Suriye’nin bu yeniden imar hamlesini nasıl yapacağının bilinmezlerle dolu olduğunu belirtiyor.
Beşşar Esad ve Suriye, uluslararası ambargoların hedefinde bulunuyor. BM’ye göre, halkın yüzde 80’nden fazlası yoksulluk düzeyinde olan, parası olağanüstü oranda değer kaybeden, ekonomisi iflas halindeki ülkede ihtiyaçlar çok büyük…
World Vision adlı STK’nın raporuna göre, iç savaşın ekonomik maliyeti 1 trilyon 200 milyar dolar olarak hesaplanıyor.
Demokrasi yanlısı gösterilerin bastırılmasıyla tetiklenen silahlı isyan hareketinden sonra yönetimin ülkedeki hakimiyeti pamuk ipliğine bağlıydı. Ancak Rusya’nın iç savaşa askerî müdahalesi Esad’ın ülkenin büyük kesiminde hakimiyeti yeniden ele almasını sağladı.
Seçim sonrası
Bundan sonra, Suriye’nin amacı potansiyel bağışçıları ülkeye çekmek olacak. Körfezin zengin ülkeleri, uzun bir diplomatik kopuştan sonra tekrar Suriye ile yakınlaşıyor.
Bu aşamada merak edilen konu ise Batılı ülkelerin muhalefet ile siyasî görüşmeleri torpillemekle suçladığı Suriye yönetimiyle ilgili pozisyonunu değiştirip değiştirmeyeceği…
Suriye hükümeti, Cumhurbaşkanlığı seçimlerini düzenleyerek, kendi temsilcileri ile muhalefet ve sivil toplum temsilcilerini bir araya getiren Anayasa Komitesini görmezden gelmiş oldu. Bu komite, kapsayıcı seçimlerin önünü açmak amacıyla yeni bir temel yasa hazırlayacaktı ama süreç rayından çıktı.
Analistler, seçimlerin “Anayasal süreç için büyük bir başarısızlık olduğu ve bunun, Rusya ve İran da dahil olmak üzere uluslararası topluma sorunun çözümünün ne denli güç olduğunu gösterdiği” görüşündeler.
Parçalanmış Suriye’de, kuzeydoğuda bulunan özerk Kürt bölgeleri seçimi dikkate almıyor. Cihatçıların ve silahlı muhalefetin son kalesi olan İdlib’de de oylama yapılmayacak.
Esad, resmî sonuçlara göre, 2014’te oyların yüzde 88’ini almıştı. Yönetim, 2021 seçimlerinden sonra yatırımların geri dönmesini umuyor.
Gözlemciler, rejim açılmazsa, reform yapılmazsa Batı’nın Suriye’ye katkıda bulunmasının zor olduğunu belirtiyor.
Şam / Ajans Bizim / Ceyhun Ergüven
