2021 yılının ilk 6 ayında Türk Lirası, Amerikan Doları karşısında %18, Euro karşısında %14’ün üzerinde değer kaybetti. Kur zararından bilançoları ve temettü takvimi etkilenmeye başlayan şirketler, çözüm olarak Riskten Korunma Muhasebesi (Hedge Accounting) uygulamaya başladılar.
2021 ilk 6 ay finansal raporlama dönemi bilançosunda döviz riski barındıran şirketlerde kur zararından korunmak için alınması gereken önlemleri bir kez daha gündeme getirdi. Hazine ve finansal raporlama uzmanları ise kur değişimi, faiz değişimi, emtia fiyat değişimi gibi piyasa risklerine karşı korunma muhasebesi (hedge accounting) uygulamasına geçilmesi gerektiğine işaret ediyor. Şirketlerin ve finansal kurumların raporlama birimleri ve hazinelerine yönelik yazılımlar geliştiren Hedgeblue Kurucu Ortağı Aras Orhan, “Riskten korunma işlemi yapan şirketler, nakit akışı olarak belki kayıp yaşamadılar ancak gelecek vadeli döviz risklerine ait finansal raporlama sonuçları, riskten korunmayan şirketlerle neredeyse aynıydı. Bunun sebebi bu tür şirketin henüz riskten korunma muhasebesi kullanmaması. Ülkemizde çok sayıda büyük şirket bu pratikleri uygulamaya başladı.” dedi.
Uzun dönem kârlılığındaki dengesizliği azaltıyor
Uygulamanın kapsamını aktaran Aras Orhan, “Riskten korunma muhasebesi, şirketlerin risklerini sınırlamak için yaptığı vadeli sözleşmeleri Türkiye Finansal Raporlama Standardı TFRS’ye uyumlu bir şekilde raporlayan, gelir-gider tablolarını geçici oynaklıklardan arındıran bir uygulama. Şirketlerin dönemsel kârlılıklarını etkileyen, bazı durumlarda faiz ve amortisman öncesi kârlarına da etki edebilen bir yöntem. Üstelik şirketlerin temettü verimini bile erkene çekebilen bir etkinliğe sahip. Sadece kur değişiminde değil, faiz ve emtia fiyat riskine karşı korunan durumlarda da uygulayan şirketlerin uzun dönem kârlılıklarındaki dengesizliği azaltıyor. Raporlama dönemi sonundaki sonuçları daha düşük bir hata payıyla tahmin edebiliyor. Böylece bütçe kurları kullanılarak yapılan tahminlerle yaklaşık etkisini bilmek de mümkün oluyor” diye konuştu.
Hangi şirketler Riskten Korunma Muhasebesi uygulabilir?
Ülkemizden örnek verirsek; enerji sektöründe YEKDEM ve EÜAŞ yerli kömür yabancı para endeksli enerji satış teşviklerinden faydalanan, sanayi sektöründe ihracat gelirleri olan ve aynı para biriminden borca ya da hammadde ithalat giderine sahip olan şirketler, kamu-özel işbirliği (KOİ) nedenli yabancı para garantili gelire sahip olan şirketler bu konuda ilk akla gelen adaylar arasında.
Akfen Yenilenebilir Enerji CFO’su Özgür Uzunoğlu riskten korunma muhasebesinden nasıl faydalandıklarını şu şekilde açıklıyor: “706 MW büyüklüğündeki yenilenebilir enerji portföyümüzü riskten korunma muhasebesine tabi tuttuk. Döviz cinsinden yatırım kaynaklı borçlarımızı, yine döviz cinsinden olan gelecekteki YEKDEM gelirlerimizle eşleştirerek gerçekleşmemiş kur zararlarının tamamını gerçekleşmiş gibi raporlamanın önüne geçtik. Bu sayede gelir tablomuzu faaliyet karlılığımıza yakın ve gerçekçi bir hale getirdik.”
5 milyar dolarlık hedge pozisyonunu hesaplıyor
Riskten korunma muhasebesinin Türkiye’de gittikçe artan sayıda şirket tarafından uygulanmaya başladığına, ancak uygulamanın ve mevzuatın karmaşıklığı sebebiyle konu uzmanı eksikliğine dikkat çeken Aras Orhan; Hedgeblue olarak geliştirdikleri yazılımla bu soruna çözüm sunduklarını belirterek şunları söyledi: “Konunun karmaşıklığı sebebiyle bankalar dışında bu konuda uzman kişilerin sayısı oldukça az. Şirketler de mevzuata bakarak korunma muhasebesinin faydalarını tam olarak somutlaştıramıyor ve faydalanma yoluna gidemiyorlar. Hedgeblue olarak korunma muhasebesinin oluşturulup takip edilmesinden kapatılmasına kadar olan tüm süreci optimize eden bir yazılım sunuyoruz. Böylece bir şirket gelecekteki yabancı para cinsinden gelir beklentilerini, şu an bilançosunda bulunan yabancı para yükümlülüklerle eşleştirebiliyor ve bu sayede dönem için kur zararı yazmaktan kurtulabiliyor. Bugüne kadar farklı sektörlerden müşterilerimiz adına kurduğumuz ve takip ettiğimiz riskten korunma muhasebesi portföyünün toplam büyüklüğü ise 5 milyar doların üzerine çıktı. Yazılım sayesinde hem süreci hızlandırdık, hem de hesaplama hatalarının önüne geçerek sonuçları finansal denetimden de hızlı bir şekilde geçirebiliyoruz.”
Global bir fintech (regtech) olma yolunda ilerleyen Hedgeblue, riskten korunma muhasebesinin yanı sıra likidite, risk yönetimi ve nakit akışı yönetimi konularında da matematiksel model ve algoritmalara dayalı yazılımlar geliştiriyor.
